Zalety i wady pracy zdalnej
Czym jest praca zdalna?
Praca zdalna narodziła się na przełomie lat 60-tych i 70-tych w Stanach Zjednoczonych.
Szybki rozwój nowych technologii telekomunikacyjnych i próby łączenia technologii komputerowych z telefonią spowodowały, że praca zdalną, świadczona z domu zaczęła być coraz poważniej traktowana. W latach 80-tych XX w. zostały uruchomiane w USA programy rządowe propagujące taka formę zatrudnienia. Rosnąca dostępność nowoczesnych technologii, oraz stały i dynamiczny spadek cen komputerów oraz dostępu do usług sieciowych przyczyniły się do dalszego rozwoju i zwiększenia zainteresowania telepraca.
Zasady zatrudnienia w formie telepracy (pracy zdalnej) zostały uregulowane w Kodeksie pracy. Zgodnie z § 1 art. 655 jeżeli praca może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną jest to telepraca. Zgodnie z § 2 telepracownikiem jest pracownik, który wykonuje pracę w warunkach określonych w § 1 i przekazuje pracodawcy wyniki pracy, w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Zgodnie z Kodeksem pracy telepraca musi być wykonywana z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu Ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Według jej art. 2 pkt 5 są to rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności poczty elektronicznej. Co ważne, wykorzystywanie przez pracownika wymienionych środków jest warunkiem niezbędnym do uznania zatrudnienia za zatrudnienie w formie telepracy.
Specyfika telepracy polegająca na wykonywaniu pracy w domu spowodowała również okrojenie obowiązków pracodawcy w zakresie bhp określonych w Kodeksie pracy. Wyłączone zostały przepisy dotyczące obowiązku dbałości o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy określony w art. 212 pkt 4 k.p. oraz obowiązków dotyczących obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy, a także obowiązku zapewnienia odpowiednich urządzeń higienicznosanitarnych (art. 67 17k.p.).
Zatem praca zdalna charakteryzuje się następującymi elementami :
- Jest wykonywana w sposób systematyczny,
- Wykonywana poza zakładem pracy
- Wykonywana jest z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej
- Jest praca zadaniową
Zalety i wady
Gdy dana osoba pracuje w biurze, największą uwagę zwraca się na to, czy pracownik pojawia się w określonych godzinach i przepracowuje 8 lub 7 godzin. Za ten czas przede wszystkim otrzymuje wynagrodzenie. Wiąże się to z tym, że często po prostu się pracownik nie jest zajęty wykonywaniem obowiązków – wykonałeś swoje zadania, kolejnych jeszcze ci nie wyznaczono, jednak nadal musisz siedzieć przy biurku, podczas gdy w tym czasie mógłbyś zająć się zupełnie czymś innym.
Ponadto pracodawca czy też bezpośredni przełożony może Cię kontrolować w każdej chwili spędzonej w biurze, może udzielać rad, wskazówek czy zdecydować się na reprymendę.
Inaczej jest w przypadku pracy zdalnej, pracownicy zdalni mogą poczuć się wolni. Nikt nie stoi nad nimi, nie wyznacza kolejności zadań, nie mówi, co mają robić i kiedy. Pracownik zdalny sam planuje swój czas i to, jakie zadania wykona w danym dniu. Pracownicy, którzy wykonują działania w biurze, często czują presję, stresuje ich to, że coś im się nie udaje, a ktoś to widzi. Powoduje to niepotrzebne zdenerwowanie i mniej efektywną pracę
Największą zaletą wymienianą przez pracowników zdalnych jest wygoda. Mogą pracować gdzie chcą, nawet w domu. Oszczędzają tym samym czas na dojazd do pracy, nie stoją w korkach. Oszczędności dotyczą także jadania na mieście w czasie przerw obiadowych.
Praca zdalna może iść w parze z większym wynagrodzeniem. Skoro pracodawca oszczędza na organizacji miejsca pracy i sprzęcie dla pracownika, może przeznaczyć więcej środków na jego pensję. Jednak nie jest to regułą, wielu pracowników zdalnych skarży się, że czują się jak pracownicy drugiej kategorii, słabiej opłacani i pomijani w awansach.
Praca zdalna wymaga od pracownika samodyscypliny. To on sam musi ustalić swój grafik i pilnować terminów. Oddzielenie życia prywatnego od pracy może być trudniejsze, jeśli dom staje się miejscem pracy. Ponadto w domu, pracownika rozprasza wiele rzeczy m. in. rodzina, znajomi. Oczywiście, zależy to od indywidualnych predyspozycji danej osoby.
Praca w domu to brak bezpośredniego kontaktu z innymi pracownikami, co może ograniczyć rozwój zawodowy. Pojawia się mniej okazji uczenia się od kolegów i koleżanek brak możliwości nawiązania trwałych przyjaźni z innymi współpracownikami, gdy kontaktujemy się z nimi wyłącznie poprzez komunikatory internetowe lub drogą mailową.
Jeżeli praca zdalna polega na wykonywaniu zadań lub zleceń, trudność może sprawiać płynność finansowa, nieregularne zamówienia i niemożność przewidzenia dochodów. trudności mogą pojawić się przy tak prozaicznych czynnościach jak sprzedaż ratalna, czy tez uzyskanie kredytu.
Z drugiej zaś strony zatrudnienie zdalnego pracownika może być jedyną okazją dla pracodawcy na pozyskanie specjalistów, którzy mieszkają daleko od siedziby firmy. Co więcej, zdalny pracownik to ograniczenie kosztów. Pracodawca nie musi organizować mu miejsca pracy w siedzibie firmy i zapewniać sprzętu.
Współpraca z wieloma specjalistami, z różnych zakątków kraju a nawet świata może odświeżyć wizję firmy. Wiedza pracownika może wnieść wartości dodane, dzięki którym firma się rozwinie.
Podstawowym problemem jest kwestia zaufania. Pracodawca nie ma pełnej kontroli nad pracownikiem zdalnym, nie może w 100 % sprawdzić, czym zajmuje się pracownik w domu. Dlatego tak ważnym elementem jest zadaniowy charakter pracy zdalnej i wykonywanie tych zadań w sposób płynny i terminowy.
Praca w biurze to nie tylko wykonywanie zadań. Dla rozwoju przedsiębiorstwa ważna jest atmosfera, relacje międzyludzkie – wszystkie te elementy tworzą kulturę organizacyjną. Integracja zespołu sprawia, że liczy się wspólne dobro, rozwój firmy, a nie tylko indywidualny rozwój i osobiste cele zawodowe danej osoby i to jest znacznie utrudnione w przypadku telepracy.
Charakterystyczny dla telepracy jest elastyczny czas pracy pozwalający pracownikom na łączenie pracy ze sprawowaniem opieki nad dziećmi. Możliwość efektywnego wykorzystywania czasu pracy jest szczególnie ważna dla rodziców, którzy zajmują się dziećmi niepełnosprawnymi wymagającymi specjalnej troski czy dla pracowników zajmujących się innymi członkami rodziny wymagającymi stałej pomocy.
W tym miejscu wspomnieć należy o zaletach pracy zdalnej dla osób niepełnosprawnych. Dysfunkcje organizmu związane z narządem ruchu lub niechęć do przebywania w skupiskach ludzi powoduje, że dla osób niepełnosprawnych praca zdalna wydaje się być bardzo dobrym i ciekawym rozwiązaniem. Dla tych osób telepraca pozwala wykonywać obowiązki tak samo dobrze jak pracownikom pełnosprawnym, a jednocześnie zapobiega wykluczeniu społecznego i pozwala realizować ambicje zawodowe poprzez doskonalenie w wielu ciekawych dziedzinach.
Żaneta Sierny