Niezdolność do pracy w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności, a możliwość podjęcia pracy

Niezdolność do pracy w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności, a możliwość podjęcia pracy

Całkowita niezdolność do pracy – czy można podjąć pracę ?

Oczywiście już tłumaczymy…….

Pojęcie całkowitej niezdolności do pracy

W polskich prawodawstwie pojęcia całkowitej niezdolności do pracy związane jest z kwestią wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub wydania orzeczenia do celów ustalenia prawa do renty przez lekarza orzecznika, stwierdzającego taką niezdolność.

Wyróżnić można dwa rodzaje orzeczeń, orzeczenia wydawane dla celów rentowych przez lekarzy orzeczników ZUS i orzeczenia wydawane dla celów pozarentowych wydawane przez powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Art. 5 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997, Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) stanowi, że orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy, traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Wyżej wskazana ustawa wyróżnia jeszcze pojęcie całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji i odpowiednikiem jego wśród orzeczeń wydawanych dla celów pozarentowych jest znaczny stopień niepełnosprawności.

Do osób o umiarkowanym stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Natomiast osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności są osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagające, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Całkowita niezdolność a podjęcie zatrudnienia

Wydanie orzeczenia stwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy nie jest związane z orzeczeniem zakazu pracy. Wręcz przeciwnie polskie prawo pracy stoi na straży zasady niedyskryminowania w zatrudnieniu, wskazując niepełnosprawność jako jedną z przyczyn dyskryminacyjnych., powołać należy tutaj § 1 art. 18.3.a, zgodnie z którym  Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Zatem otrzymując wynik badania lekarza orzecznika, iż osoba została uznana za „całkowicie niezdolną do pracy” nie oznacza braku możliwości podęcia pracy a jedynie wskazuje do jakiej grupy niepełnosprawności należy zaliczyć człowieka.

Zaliczenie osoby do jednej z trzech grup niepełnosprawności pozwala na zastosowanie wielu ulg i przywilejów w pracy wynikających z przepisów prawa.

Obowiązek przystosowania miejsca pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej

Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej. Zgodnie z art. 4 ust.4 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997, Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby, (…)nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach: przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej; zatrudnienia w formie telepracy.

Konieczne będzie jednak w takim przypadku przystosowanie stanowiska pracy osoby do potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności. Ponadto, do dnia 30 marca 2010 r., istniał obowiązek uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Wiązało się to z koniecznością każdorazowego powiadamiania właściwego miejscowo Inspektoratu Pracy, w celu przeprowadzenia „odbioru technicznego” przystosowania konkretnego stanowiska pracy.Mimo zniesienia tego obowiązku, pracodawcy nie powinni lekceważyć nałożonych na nich obowiązków, gdyż zgodnie z art. 4 ust. 6 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997, Nr 123, poz. 776 z późn. zm.)  Państwowa Inspekcja Pracy może przeprowadzić kontrolę w zakresie dostosowania stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Przystosowanie miejsca pracy dotyczy zarówno przestrzeni, w której pracuje osoba niepełnosprawna, ale także pomieszczeń higienicznych, socjalnobytowych i ciągów komunikacyjnych.

Czas pracy oraz wymiar urlopu wypoczynkowego osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności

Osoby ze umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności korzystają ze skróconego 7 godzinnego dnia pracy i 35 godzinnego tygodnia pracy.

Osoba niepełnosprawna nie może być również zatrudniana w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, z wyjątkiem osoby zatrudnionej przy pilnowaniu i osoby, której – na jej wniosek – lekarz prowadzący badania profilaktyczne wyrazi na to zgodę. Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Przerwa ta wliczana jest do czasu pracy. Łącznie osoba z stopniem niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym pracując na umowę o pracę w wymiarze powyżej 6 h dziennie ma 30 minut płatnej przerwy w ciągu godzin pracy.

Osoba z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności również ma prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym, jednakże prawo do pierwszego takiego urlopu osoba ta nabywa po przepracowaniu 1 roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności, tj., po przepracowaniu roku u jakiegokolwiek pracodawcy, któremu zostało przedstawione orzeczenie o niepełnosprawności  osobie takiej należy się u każdego pracodawcy prawo do urlopu dodatkowego. Powyższy urlop nie przysługuje jednak w sytuacji, gdy osoba niepełnosprawna jest uprawniona do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Jeśli jednak urlop dodatkowy jest krótszy niż 10 dni roboczych, niepełnosprawnemu przysługuje urlop rehabilitacyjny.

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo także do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku; w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.