Tetraplegia inaczej porażenie czterokończynowe. Powstaje na skutek uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym na poziomie jednego spośród siedmiu kręgów. Uszkodzone nerwy są porażone zarówno pod względem motorycznym, jak i sensorycznym. Oznacza to, że bezwład dotyczy wszystkich kończyn, zarówno dolnych (nóg), jak i górnych – rąk, oraz że bardzo często występuje również utrata czucia.
Stopień niesprawności zależy od kręgu, w którym doszło do przerwania ciągłości zakończeń nerwowych. W niektórych przypadkach można zachować zdolność ruchu, ale jest to możliwe tylko w niewielkim stopniu.
Najczęstszą
przyczyną porażenia czterokończynowego są:
- wypadki komunikacyjne,
- upadek z dużej wysokości,
- skok na główkę do wody.
Tetraplegię mogą powodować także choroby, np.
- wrodzona dystrofia mięśniowa,
- polio,
- stwardnienie rozsiane,
- poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego.
Może się też pojawić na skutek:
- dziecięcego porażenia mózgowego czterokończynowego,
- udaru mózgu
- nowotworów (rdzenia kręgowego i kręgosłupa).
Od wysokości uszkodzonego kręgu zależy, w jakim stopniu tetraplegik będzie sprawny. Jeżeli uszkodzony zostanie krąg położony najwyżej, tetraplegik będzie całkowicie sparaliżowany. W efekcie może mieć problemy z oddychaniem i wymagać podłączenia do respiratora.
Problemem niektórych tetraplegików jest również spastyczność mięśni, czyli stan, w którym dochodzi do niekontrolowanych ruchów kończyn.
Co to oznacza?
Na przykład to, że dłoń sama się zaciska w pięść lub otwiera, rozszerzając palce i wyginając je, lub że noga sama z siebie się prostuje, lub zgina w kolanie, albo drga uderzając w podłoże. Czasami spastyka niekontrolowanie może pchnąć ciało do przodu, lub silnie odgiąć do tyłu co może doprowadzić do upadku.
Jak to wszystko wpływa na wykonywanie pracy?
Osoby z tetraplegią w znacznej części mają niedowład dłoni (choć zdarza się, że dłonie są porażone w stopniu minimalnym). W takiej sytuacji obsługa klawiatury komputera czy myszki może zajmować trochę więcej czasu. Często tetraplegicy pisząc na klawiaturze korzystają np. tylko z jednego palca, lub przy silnym niedowładzie wykorzystują patenty, np. do pisania i klikania wystarczy ołówek przymocowany do “obejmki” i przytwierdzony do dłoni. Duży wpływ na szybkość obsługi komputera ma także myszka, a właściwie trackball z dużą kulką i sporymi przyciskami. Dzięki tym przyrządom nie ma praktycznie żadnych ograniczeń w obsłudze komputera. Przy niesprawnej dłoni świetnie sprawdza się również touchpad, który znajduje się przy klawiaturze.
Nie każdy tetraplegik potrafi utrzymać długopis, gdyż nie każdy ma silny chwyt. Tu na pomoc również przychodzą patenty, typu długopis w opasce przytwierdzony do dłoni lub złapanie długopisu w dwie ręce. W tej sytuacji zwykły podpis może zająć również trochę więcej czasu niż u osoby ze sprawnymi dłońmi.
Toaleta – zajmuje znacznie więcej czasu niż u osoby sprawnej. Osoba na wózku nie wskoczy szybko do WC, żeby załatwić sprawę. Trzeba mieć to na uwadze!
Spastyczność – jak pisałam wyżej, jest to stan, w którym dochodzi do niekontrolowanych ruchów kończyn. Na wzmożenie się spastyki mogą mieć wpływ pogoda (zmiany), stres, ból (mimo że większość osób nie ma czucia powierzchownego, organizm odczuwa, że coś jest nie tak i daje znaki poprzez np. zwiększoną spastyczność), brak regularnych ćwiczeń.
Pracodawca, który zdecyduje się zatrudnić osobę z tretraplegią, musi mieć świadomość, że wykonanie niektórych obowiązków może zająć jej trochę więcej czasu. Wcale nie oznacza to, że jakość pracy takiej osoby jest gorsza, po prostu zajmuje jej więcej czasu.
Jeżeli pracownik z niepełnosprawnością ruchową ma dojeżdżać do firmy i pracować stacjonarnie, należy dostosować miejsce pracy:
- Dojście do miejsca pracy powinno być utwardzone oraz mieć odpowiednią szerokość (nie mniejsza niż 150 cm). To samo dotyczy furtek i drzwi (szerokość nie może być mniejsza niż 90 cm).
- Budynki muszą mieć podjazdy. Ich szerokość to 1,2 m.
- Najlepiej, jeżeli w obiekcie nie ma progów w drzwiach i przejściach, jeżeli już są, powinny mieć mniej niż 20 mm.
- Drzwi o szerokości min 90 cm, otwierane uchylnie lub rozsuwane.
- W budynkach powinny być windy lub podnośniki, jeśli to praca na wyższych piętrach. Minimalne wymiary windy to 140 cm x 110 cm.
- Pomieszczenia sanitarne nie mogą być mniejsze niż 1,5 m x 1,5 m i muszą być wyposażone w uchwyty przy toalecie i umywalce.
- Pod umywalką nie powinno być szafki, przestrzeń powinna być wolna, aby swobodnie podjechać wózkiem.
- Miejsca parkingowe dla OzN musi mieć minimalne wymiary 3,6 m x 6 m oraz być odpowiednio oznaczone.
- Muszą mieć zapewnione narzędzia pracy w zasięgu rąk – 50-80 cm w poziomie, w pionie 150 cm.
Stanowiska na jakich mogą pracować osoby z tetraplegią:
Właściwie tu nie ma ograniczeń, o ile stanowisko będzie dostosowane do potrzeb pracownika.
