Sytuacja osób niepełnosprawnych w innych krajach Unii Europejskiej

mar

Problematyka ulg i zasiłków (rent) socjalnych czy też z tytułu niezdolności do pracy dla osób niepełnosprawnych to wciąż gorący temat i pole do dyskusji w naszym kraju. W niniejszym artykule chcemy przedstawić rozwiązania jakie obowiązują w innych krajach Unii Europejskiej, gdzie jak się wydaje przyjęto ciekawe rozwiązania, które w znaczący sposób poprawiają sytuację osoby niepełnosprawnej w zmaganiach z problemami dnia codziennego.

Niepełnosprawni w Niemczech

Niepełnosprawnym w Niemczech przysługują trzy świadczenia:

1) Świadczenie na rzecz rehabilitacji medycznej – Obejmuje ono świadczenia medyczne, w tym stomatologiczne, leki i środki opatrunkowe. Ponadto gimnastykę, terapię ruchową, leczenie zaburzeń mowy, koszty protez i sprzętu ortopedycznego. Świadczenia na rzecz rehabilitacji medycznej są realizowane zależnie od potrzeb w szpitalach, ośrodkach zdrowia i zakładach specjalistycznych

2) Świadczenie na rzecz udziału niepełnosprawnych w życiu społecznym – To świadczenia z zakresu pedagogiki leczniczej dla dzieci, które nie uczęszczają jeszcze do szkoły. To pomoc w zakresie porozumienia z otoczeniem, pomoc na rzecz udziału w życiu społecznym i kulturalnym.

3) Świadczenia finansowe – Niepełnosprawni, którzy nie pracują z tytułu choroby lub wypadku przy pracy otrzymują od państwa zasiłek chorobowy. Jest on wypłacany w ramach świadczeń na rzecz rehabilitacji – w zależności od tego, jaki w ich przypadku w grę wchodzi świadczeniodawca. Wysokość zasiłku chorobowego nie może przekraczać 80% wynagrodzenia za pracę netto. W ubezpieczeniu rentowym wypłaca się zasiłek przejściowy, wynoszący 75% ostatnich zarobków netto.

Niepełnosprawni w Niemczech korzystają z tzw. Pomocy bieżącej oraz pomocy personalnej i pieniężnej. Pomocy bieżącej udziela Urząd Integracyjny. Dba on o to, by: niepełnosprawni w stopniu znacznym nie utracili swojej pozycji socjalnej, zostali zatrudnieni na takich stanowiskach pracy, które odpowiadają ich możliwościom, a także pozwalają na rozwój. By dzięki świadczeniom przedstawicieli branży rehabilitacyjnej i środkom, którymi dysponuje pracodawca, byli zdolni utrzymać się na stanowisku i skutecznie o nie rywalizować.

Pomoc personalna obejmuje poradnictwo i opiekę w zakresie rozwiązywania problemów zawodowych i osobistych. Pomoc pieniężną – pokrywa koszty pomocy technicznych niezbędnych w pracy i do zdobycia pracy (np. prawo jazdy, samochód, łącznie z naprawami i dodatkowym wyposażeniem), wyposażenia i utrzymania mieszkania odpowiedniego dla osoby niepełnosprawnej.

Niepełnosprawni w Wielkiej Brytanii

Niepełnosprawni w Wielkiej Brytanii podlegają pod jurysdykcję dwóch urzędów: Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej Przewlekle Chorych oraz Niepełnosprawnych i Chorych Umysłowo, które odpowiada za pomoc społeczną i usługi medyczne dla osób niepełnosprawnych oraz Wydział do Spraw Osób Niepełnosprawnych, który podlega Ministerstwu Pracy i Zasiłków.

W zależności od stopnia i rodzaju niepełnosprawności, niepełnosprawni w Anglii otrzymują różnego rodzaju zasiłki lub zapomogi, np. na zakup sprzętu ortopedycznego, wózków inwalidzkich, komputerów, samochodów. Osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej mogą ubiegać się o tzw. zapomogi bezpośrednie – na zakup podstawowych środków do życia. Udzielają je lokalne ośrodki władzy.

Usługi zdrowotne w Wielkiej Brytanii świadczone są przez agendy państwowe. Ich jakość podlega kontroli Departamentu Służb Społecznych, który funkcjonuje przy organie władzy lokalnej na szczeblu hrabstwa. Pomoc społeczna świadczona przez departament obejmuje: pomoc dzienną (domy dziennego pobytu), krótkotrwałą pomoc instytucjonalną, poradnictwo i doradztwo.

Niepełnosprawnym Brytyjczykom przysługuje: pomoc w dostosowaniu mieszkania do swoich potrzeb, pomoc pielęgniarki środowiskowej, dostarczanie posiłków do domu, pomoc domowa, bezpłatna rehabilitacja oraz recepty.

Niepełnosprawnym, którzy kształcą się na uczelniach wyższych przysługuje specjalny zasiłek – Disabled Student’s Allowances. Umożliwia on m.in. pokrycie kosztów pomocy dydaktycznych oraz transportu. Studenci mają prawo do tej pomocy bez określenia, na co są potrzebne pieniądze – do sumy 5120 funtów rocznie.

Niepełnosprawni w Wielkiej Brytanii mogą korzystać z wielu ulg. Przysługuje im zniżka na bilety autobusowe, kolejowe, promowe i lotnicze. Dofinansowanie do wyjazdów wakacyjnych. Rabat na zakup używanego samochodu, tańszy abonament telewizyjny. Mają prawo do bezpłatnego parkowania pojazdów.

Niepełnosprawni we Francji

Niepełnosprawni we Francji utrzymują się z czterech świadczeń socjalnych:

1) Wyrównania kosztów pracy (ACFP) – Zasiłki te są finansowane przez departament, a przydzielane za zgodą COTOREP osobom z niezdolnością do pracy w co najmniej 80%, w przypadku gdy niepełnosprawny ponosi dodatkowe koszty związane z niepełnosprawnością.
2) Zasiłku na opłacenie opiekuna osoby niepełnosprawnej (ACTP) –
Jest to zasiłek dla osób z niesprawnością 80%, wymagających stałej opieki. Jego wysokość zależy od dochodów osoby niepełnosprawnej i indywidualnych potrzeb.
3) Zasiłku na specjalną edukację dziecka (AES) – Korzystają z niego rodziny, opiekujące się dziećmi do 20 roku życia – z niesprawnością 80% lub warunkowo – 50% – 80%. Jego wysokość zależy od indywidualnych potrzeb i ewentualnej potrzeby wspierania się opiekunem osoby niepełnosprawnej. Zasiłek jest podzielony na 6 kategorii, w zależności od miesięcznych kosztów ponoszonych na dziecko.

4) Zasiłku dla dorosłych (AAH) – Finansowanego przez państwo. Jego wysokość zależy od dochodów (niekoniecznie od zarobków). Służy wyrównaniu dochodów do minimum gwarantowanego. Osoba niepełnosprawna musi mieć niesprawność rzędu 80% bezwarunkowo, 50% – 80% warunkowo. Samotnym niepełnosprawnym przysługuje dodatek do zasiłku.

5) Zasiłku dla pracujących osób niepełnosprawnych (GRTH) – Jest to wyrównanie dochodów do minimum gwarantowanego dla niepełnosprawnych, zatrudnionych na normalnych warunkach lub zatrudnionych w podobnych do Polskich zakładach pracy chronionej.

6) Renty inwalidzkiej – Wypłacanej z ubezpieczenia zdrowotnego. Mogą ją otrzymać osoby poniżej 60 roku życia, których zdolność do pracy spadła o 2/3 względem stanu normalnego na skutek wypadku, nie związanego z pracą lub chorobą. Wysokość renty zależy od czasu, przez jaki dana osoba płaciła składkę zdrowotną oraz od jej poprzednich dochodów

Niepełnosprawni w Austrii

W Austrii podstawowym źródłem utrzymania niepełnosprawnych jest zasiłek opiekuńczy. Korzystają z niego osoby, które wymagają stałej opieki i pomocy w wymiarze co najmniej 50 godzin miesięcznie z powodu niepełnosprawności, która wedle wszelkiego prawdopodobieństwa będzie trwała co najmniej sześć miesięcy. Niepełnosprawni otrzymują pieniądze z tytułu ubezpieczenia socjalnego lub wypadkowego. W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia, mogą ubiegać się o zwiększenie wymiaru zasiłku.

Zasiłek pierwszego stopnia (najniższy) wynosi ponad 150 EURO miesięcznie, a drugiego stopnia blisko 1600 EURO. Wysokość zasiłku ustalana jest na podstawie orzeczenia lekarskiego. Świadczenie nie podlega opodatkowaniu od dochodów. Większość niepełnosprawnych Austriaków otrzymuje zasiłek pierwszego stopnia.

Niepełnosprawni w Finlandii

Niepełnosprawnym w Finlandii przysługują cztery rodzaje zasiłków: pielęgnacyjny na niepełnosprawne dziecko, z tytułu niepełnosprawności, pielęgnacyjny dla pobierających rentę i renta inwalidzka.

Zasiłek pielęgnacyjny na niepełnosprawne dzieci przysługuje rodzinom, które opiekują się chorymi dziećmi w domu. Zasiłek ten przyznawany jest na jakiś czas albo na stałe – do osiągnięcia 16 roku życia. Pobieranie zasiłku opiekuńczego nie jest uzależnione ani od dochodów, ani od majątku rodziców czy dziecka. Zasiłek jest wolny od podatku. Państwo wypłaca też zasiłki specjalne. Jednym z nich jest podwyższony zasiłek opiekuńczy. Otrzymują go rodziny, w których wychowywane dziecko wymaga stałej opieki.

Zasiłek z tytułu niepełnosprawności otrzymują niepełnosprawni w wieku 16 – 64 lat. Finowie, których sprawność z powodu choroby lub defektu fizycznego zmniejszyła się trwale w ciągu co najmniej roku. Najniższą sumę otrzymują osoby, które doznały istotnego uszczerbku na zdrowiu i ponoszą stałe koszty z tym związane. Podwyższony zasiłek pobiera ten, kto doznał znacznego uszczerbku na zdrowiu. Rozszerzony zasiłek z tytułu niepełnosprawności przysługuje niepełnosprawnym w stopniu znacznym.

Zasiłek pielęgnacyjny dla pobierających rentę przysługuje osobom niepełnosprawnym, które ukończyły 16 lat i pobierają rentę. Najniższy zasiłek otrzymują niepełnosprawni, którzy wymagają stałej opieki. Podwyższony zasiłek ci, którzy potrzebują pomocy z zewnątrz, regularnego doglądania. Rozszerzony zasiłek – osoby, które wymagają nieprzerwanej opieki.

Prawo do renty inwalidzkiej w Finlandii przysługuje osobom, które z powodu choroby nie mogą utrzymać się z własnej pracy. Renta może zostać zawieszona, gdy stan zdrowia i zdolność do pracy pobierającego rentę znacznie się poprawią albo, gdy ma on stałe dochody z pracy, zapewniające mu wystarczające utrzymanie. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia, zawieszona renta może zostać ponownie przyznana w ciągu dwóch lat od momentu jej zawieszenia.

Pobierający rentę inwalidzką, jeśli chciałaby podjąć pracę może ją zawiesić na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat. W tym czasie otrzymuje zasiłek w wysokości 302 EURO miesięcznie. W razie utraty pracy może ponownie korzystać z renty.

Niepełnosprawni w Grecji

Niepełnosprawni w Grecji mają prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej oraz świadczeń rentowych i rehabilitacyjnych. Na straży ich praw stoi Departament Ochrony Osób Niepełnosprawnych, którego pracę koordynuje Minister Zdrowia i Opieki Społecznej. Misją departamentu jest zapewnienie niepełnosprawnym godnych warunków życia.

Grecki system orzekania o niepełnosprawności funkcjonuje w oparciu o trzy grupy inwalidzkie: Całkowita – 80% niepełnosprawności – inwalida otrzymuje pełną sumę zasiłku. Zwykła – stopień inwalidztwa wynosi tu od 67 do 79% i przysługuje wówczas 3/4 pełnej sumy zasiłku. Częściowa grupa inwalidzka – stopień inwalidztwa wynosi od 50 do 66% i osobie niepełnosprawnej należy się wówczas 1/2 pełnej kwoty zasiłku.

Niepełnosprawni w Szwecji

Osoby niepełnosprawne w Szwecji mogą liczyć na wiele form pomocy: niepełnosprawnym ruchowo przysługują protezy i wózki inwalidzkie; niedosłyszącym – aparaty słuchowe i lampy sygnalizacyjne do użytku domowego. Niesłyszącym – tłumacz języka migowego; niedowidzącym – magnetofony do odtwarzania nagranych książek i czasopism. Osobom z zaburzeniami mowy – aparaty pomagające w mówieniu.

Niepełnosprawni w Szwecji mogą skorzystać z pomocy finansowej na zakup samochodu. Mogą starać się o dotację na adaptację mieszkania zgodnie ze swoimi potrzebami. Samorządy dysponują mieszkaniami, których wnętrza są przystosowane do osób poruszających się o kulach i na wózkach.

Dla dorosłych niepełnosprawnych organizowane są specjalne kursy podnoszące ich kwalifikacje zawodowe. Osoby te mogą uczestniczyć w regularnych programach edukacyjnych. Takie szkolenia organizowane są również dla osób upośledzonych umysłowo.

W krajach europejskich przyjęto różne formy wsparcia dla osób z niepełnosprawnością, najczęstszymi rozwiązaniami są z jednej strony pomoc w zakresie przystosowania do warunków społeczno- gospodarczych poprzez system doradztwa zawodowego oraz wychowawczego, z drugiej zaś strony system rent i zasiłków opiekuńczych pozwalającym na utrzymanie się osoby niepełnosprawnej niezdolnej do podjęcia zatrudnienia.

W niektórych państwach organy centralne odpowiadają za wypłatę świadczeń socjalnych w innych zaś dużą część obowiązków związanych z pomocą osobom niepełnosprawnym, realizują samorządy lokalne.

We wszystkich krajach podkreślą się potrzebę pomocy w podwyższaniu kwalifikacji pracowniczych osób niepełnosprawnych i w tym celu organizowane są bezpłatne kursy doszkalające, istnieje także możliwość otrzymania dofinasowania do zakupu nie tylko niezbędnych urządzeń takich jak np. protezy, ale także samochodu osobowego przystosowanego do rodzaju niepełnosprawności.

Żaneta Sierny